De Stad

Blenheim is een provinciestad van 30.000 inwoners op het Noordoostelijk Zuidereiland. Het ligt aan het einde van een zonnige brede vallei en ongeveer 5 km van de zee. Er zijn relatief veel voorzieningen; twee vliegvelden, een theater, museum met oude vliegtuigen, poloveld, kartbaan, racetrack, evenementenhal,  een station met een toeristentreintje en bovenal het allerbelangrijkst; een streek ziekenhuisje. Grosso modo, draait hier alles om de wijnbouw en dan in het bijzonder de Sauvingnon Blanc. In een straal van 30 kilometer vindt je  alleen wijngaarden en een enkele kersenboomgaard. Het betreft hier een collectie van zo rond de  60 wijnhuizen, d.w.z. elke boer heeft eind seventies zijn schapen verkocht en is met druiven begonnen. De wijn zit overigens niet in houten vaten maar staat buiten in stalen containers. Naast de wijn, heb je de constructiebouw en de "green lipped mussels" nog als de belangrijkste bedrijfssectoren. Dagelijks zitten er mannen met gele hesjes in de wachtkamer.  Er zijn hier ook aardig wat "gastarbeiders" die in de wijngaarden werken, deze komen dan weer van Samoa of Tonga (eilandjes in de Pacific) en wonen in barakken aan de buitenkant van de stad.

Het Huis

Ik heb het geluk dat ik niet direct op zoek hoef naar woonruimte. Als ik aankom, is een van de  huisartsen van de praktijk net voor 10 maanden vertrokken naar familie in Schotland en zodoende  kan ik haar huis en auto huren. (kosten 1500 euro per maand) De eerste twee maanden worden vaak door de praktijk betaald  en zodoende zijn er hier dus buitenlandse waarnemers in het land, die elke drie maanden weer ergens anders zitten. Alleen in de grote steden, wordt dit niet geregeld en moet je zelf iets zoeken omdat dan de huurprijzen voor de praktijk  te duur worden. Overigens hoef je ook geen visitetas en materialen mee te nemen, dat wordt allemaal door de werkgever geregeld.

In Nieuw Zeeland is er een woningtekort, zeker in de lagere huursector is er schaarste en zodoende huisvest de gemeente, net als in Engeland vaak haar inwoners in goedkope motels als mensen geen huis kunnen vinden maar er toch recht op hebben.

Zo heb ik een patiënt, die vanwege een halve dwarslaesie door gemetastaseerd prostaatcarcinoom nu in een shabby motelkamer woont met zijn vrouw. Hij had 6 maanden in Christchurch in het ziekenhuis gelegen, ofwel 4 uur rijden verderop en had daarom zijn huurhuis hier moeten opzeggen . Zijn vrouw was in Christchurch tijdelijk in een hotel gaan wonen omdat het op en neer reizen niet doenlijk was. Hij wilde terug, zit nu in een goedkoop maar betaald motel, immers geen huis en werk meer en zit daar de komende maanden nog wel omdat een goedkoop huurhuis met aanpassingen moeilijk beschikbaar is.

Alle huizen in Blenheim hebben een eigen tuin, flats en rijtjeshuizen zie hier vrijwel niet, die staan in de echt grote steden. Huizen kopen gaat hier ook reuze snel. Je zet je huis in de krant voor een veiling, een week later is er een open dag waarop iedereen kan komen kijken en 1 week later is het huis verkocht en 2 weken later moet je er dan uit zijn. Geen kosten koper of andere gedoe. De huizenprijzen zijn hier vergelijkbaar met Nederland waarbij in Auckland de prijzen weer op Amsterdams niveau liggen met dank aan de rijke Aziaten. Wat je krijgt voor je geld is wel vaak stukken minder qua bouwkwaliteit en onderhoud in vergelijk met Nederland .

Het huis wat ik huur, lijkt het meest op een vakantiehuis in de Belgische Ardennen. Veel hout binnen en buiten (steen is aardbevingsgevoelig !). Het interieur is simpel en bestaat deels uit tuinmeubelen en meubelstukken die fungeerden als krabpaal voor de huisdieren van de eigenaresse. Er is geen kapstok, die heeft niemand hier, deurbel soms ook niet, loop maar gewoon naar binnen.  Vrijwel elk huis heeft een  houtkachel en een elektrisch fornuis en alleen de nieuwere huizen hebben soms elektrische vloerverwarming. Gas hebben ze wel, dat zit in een twee meter hoge fles achter het huis maar wordt dan alleen gebruikt voor warm water. Centrale verwarming is dus hier onbekend en zodoende zit er niks anders op dan elke morgen met de dikke trui te ontbijten en middags bij thuiskomst direct het vuur op te gaan stoken. De vrouw des huizes is geen “Material Girl” maar heeft wel een kleine honderd tupperware bakjes in de  keukenkastjes gestopt maar heeft weer geen fatsoenlijke koekenpannen. Dus eerst maar naar de plaatselijke Blokker gegaan en wat pannen gekocht. Frappant genoeg is er in dit huis ook geen enkel medisch boek te bekennen, wel 50 “lonely planet gidsen” uit de jaren 90.  Er is ook geen tv in huis maar door de laptop aan te sluiten op een losse monitor is dat probleem weer snel opgelost en kan er toch Nederlandse TV worden gekeken.

Kiwi’s hebben niet veel met de inrichting van hun huis. Er zijn hier ook nauwelijks woonwinkels maar dat zelfs Ikea al 8 jaar van plan is om naar NZ te komen maar er nog steeds niet zit, spreekt boekdelen. De mensen hier gaan simpelweg geen tijd en geld stoppen in hun interieur. Blijkbaar toch een westers luxe dingetje. Een omaatje in de straat verkocht haar huis  omdat ze naar het bejaardenhuis ging. Ze heeft twee keer een markt gehouden op haar oprit met al haar oude inboedel; de hele straat stond vervolgens geblokkeerd. Ook in de grootste villa’s van meer dan een miljoen zit je op keiharde eetstoelen uit “the seventies”. Duurzaam zijn ze hier dus wel.

De Praktijk

De praktijk bestaat officieel uit 5 vrouwelijke huisartsen die gemiddeld 3 dagen werken. Van deze vrouwelijke huisartsen is er nu ééntje met zwangerschapsverlof van 50 weken. Ja, dat kan hier, en ééntje is dus met onbetaald verlof naar haar bejaarde moeder in Schotland. (Ja, dat kan  hier ook  voor iedereen!). Dus dat moet opgevuld worden en ben ik aangenomen met een contract voor onbepaalde duur en  is er 1 extra waarnemer aanwezig, die hier "Locum" genoemd wordt. Toen ik begon, was dat een Zuid Afrikaans, daarna volgde een Colombiaan die in Spanje woonde, daarna weer een 72 jarige  Indische Australiër,  en daarna nog een Duitser die in Australië en Engeland werkte en dan komt er een  in december ook nog een Canadees die altijd daar de winter voor drie maanden ontvlucht door hier drie maanden in Blenheim te werken. Dit betekent dat er op  weekdagen gemiddeld 3,5 huisarts aan het werk is dus altijd een wisselende buitenlandse waarnemers en deels de vrouwelijke parttimers van eigen teelt. Ik mag hopen, dat Nederland dit nooit gaat overkomen.

De praktijk is 3 jaar geleden verkocht door de oude huisarts/eigenaar aan een commercieel bedrijf (www.southlink.co.nz ) dat ook andere huisartspraktijken runt. Er zijn in deze regio vrijwel geen zelfstandig praktijkhouders meer. De praktijk heeft een manager; Jo. Deze dame is in haar leven behalve vele jaren truckchauffeur ook skilerares geweest, daarnaast werkte ze bij een Outwardbound school en was manager in een bejaardentehuis en had nog zes andere banen. Eigenlijk een heel gebruikelijke carrière  voor een Kiwi hier, geen relevante diploma’s en veel uiteenlopende baantjes. Zo was de dame van de balie vorig jaar nog politieagente.

Naast de hoofdmanager is er nog een assistent manager. Dan zijn er per dag gemiddeld twee Nurse Practitioners (NP) aanwezig die de  “Triage” doen en er zijn nog drie “Admin” dames die het team compleet maken. En dan vergeten we bijna  de mannelijke 68 jarige mannelijke schoonmaker nog (met COPD Gold3, welke voorheen journalist was) .

De “Admin” neemt alleen de telefoon aan, regelt de doorstroom van het papierwerk en rekent het consult met de patiënt af. Ze hebben zero medische kennis en geven geen medisch advies. Men zet alle medische vragen en spoedconsulten op de bellijst van de “triage nurse” ofwel de NP. Deze belt dan de patiënt terug en beslist of en wanneer men mag komen of geeft een advies. Dit doet ze geheel zelfstandig zonder enig ruggespraak met een arts en zonder enig hulpmiddel zoals een triage boek of een computerprogramma. De NP doet daarnaast ook nog  eigen spreekuren, geeft intraveneuze therapie, kindervaccinaties en legt incidenteel huisbezoeken af.

Mijn spreekuur begint 's morgens om 0.900 en eindigt om17.00 uur.  De consulten zijn ingeroosterd op 20 minuten en je ziet ongeveer 20 patiënten per dag, ofwel 35% minder als in Nederland. De rest van de tijd is bedoeld voor administratie. Voor de kortdurende waarnemers geldt overigens 15 minuten per patiënt, deze hebben ook minder papierwerk.  Huisbezoeken worden in de regel niet gedaan, de patiënt komt maar naar de praktijk!. Is het spreekuur vol, dan adviseert de triage nurse de patiënt om naar de huisartsenpost (UCC) te gaan of als je te ziek bent om te komen dan adviseert ze je, een ambulance te bellen.  Die kijken dan wel of het iets is en zo ja, brengen je naar het ziekenhuis, zo niet, dan morgen maar opnieuw bellen naar uw huisarts. De huisartsenzorg is hier “geen recht” maar “een luxe” voor de patiënten. De wachttijden voor je eigen “vaste huisarts”  bedragen hier tussen de 2 en 10 dagen (na vakantie), wil je niet wachten dan ga je naar de waarnemer en krijg je dus tweede garnituur of je gaat naar de huisartsenpost (UCC) welke overdag open is. 

De werkzaamheden van een huisarts zijn hier uitgebreider dan bij ons. Je hebt een consultatiebureau met kindervaccinaties, reisvaccinaties en travel-spreekuur en de bloed en trombosedienst erbij.  Ook de zorg voor de verpleeghuizen met de gesloten afdeling en de hospitalwing hoort erbij.  Daarnaast, alles wat te maken heeft met ziekteverzuim en uitkeringen, arbo  en alle mogelijke keuringen en verzekeringsgeneeskunde. Palliatieve geneeskunde en de hospice worden dan vreemd genoeg weer niet door de eigen huisarts gedaan maar door een hospice-arts. De diensten betreffen één keer per maand een dienst van 6 uur in het weekend het UCC maar de huisartsen kennen hier dan weer geen nacht of avonddiensten (!) .Heerlijk rustig dus, altijd tijd voor je gezin.

De lokale gezondheidszorg

In Blenheim zijn vier echte Medical Centers ofwel huisartspraktijken. Zij leveren de huisartsenzorg van 8.30 tot 17.00. Echter veel praktijken namen het afgelopen jaar geen nieuwe patiënten meer aan en zodoende heeft een deel van de inwoners van Blenheim geen eigen huisarts en gaat voor  zorg naar de Huisartsenpost/UCC. Deze is overdag geopend van 8.00 tot 20.00, ligt naast het ziekenhuis en werkt met een binnenloopsysteem. Je betaalt voor een gewone  afspraak bij je eigen huisarts 20 euro (met bijstandskaart 10 euro) en het consult op het UCC kost 40 euro. Na 20.00 uur moet je dan weer naar  de SEH van het plaatselijke ziekenhuis. Je kunt voor pukkeltjes die je al een week hebt, hier  gewoon avonds het ziekenhuis binnen lopen en wordt vriendelijk geholpen.  Dat vinden ze hier niet raar en is geen stof voor discussie.

Ziekenhuiszorg en diagnostiek zijn gratis.. Echter, omdat de gemeenschappelijk bekostigde capaciteit van de specialisten ver onder de behoefte zit, bedraagt de wachttijd voor bijv. een staaroperatie twee jaar. Er  zijn er ook handige specialisten die in dezelfde ziekenhuizen zelf een privékliniek zijn begonnen, de  zogenaamde “Private Care”. De staaroperatie is in dit geval  in enkele weken geregeld maar wel graag zelf afrekenen; 2000 euro per oog.  Idem heupen en knieën en alles wat verder kan slijten met de jaren. Je kunt je voor deze "private care" en ook de huisartsenzorg  deels bijverzekeren maar weinig mensen doen dit. Wel hebben kinderen tot 16 jaar gratis zorg bij de huisarts.

De hele organisatie van huisartsen, ziekenhuis, medicijnen  en diagnostiek is per provincie georganiseerd en wordt betaald door een District Health Board (DHB). Ofwel elke provincie heeft haar eigen ziekenfondsje ( ong. 20 in NZ). Dit is in Blenheim een groot gebouw met tientallen medewerkers waarin ook de GGZ zit en waar ook welzijnscursussen worden gehouden en ook de wijkzorg gehuisvest is.  Elke DHB maakt haar eigen beleid en regels omtrent vergoeding en zo geldt dus, dat wat voor de ene  patiënt en huisarts in de ene provincie wel mogelijk is, dit voor de andere  verderop weer onbereikbaar kan zijn. Elke DHB heeft een commissie met "knappe koppen" die het plaatselijk medische beleid maakt. Dit beleid betekent een zeer strakke hand aan de knip en heel veel regeltjes voor de huisarts aangaande verwijzen en voorschrijven.

Het plaatselijk ziekenhuis kent als grootste maatschap 4 orthopeden (met hun privékliniek) want er zijn veel ongevallen.  Daarnaast zijn er twee algemeen chirurgen, een waarnemend gynaecoloog, 1 oogarts en drie General Physians. Deze laatste zijn een soort internisten welke longgeneeskunde, reumatologie, neurologie en alles wat er over blijft op hun spreekuur zien. De kinderarts en dermatoloog en cardiologen zijn in deelbetrekking met een ander ziekenhuis (op 90 minuten rijden in Nelson). KNO is er niet, alleen in Nelson.  De orthopeden doen overigens ook neurochirurgie. De kans dat je buiten dit ziekenhuis om een andere specialist kan bezoeken is klein. Allereerst moet je 4 uur naar Christchurch rijden (en weer terug) of het is tegen de vergoedingdregels van de DHB. Betaal je echter zelf de specialist, dan is weer alles mogelijk. Overigens is het rondom Auckland wel anders geregeld, daar zitten veel meer specialisten die ook spreekuur houden in huisartspraktijken. Voor het feit dat je hier dunbevolkt woont, betaal je een prijs met medische zorg die iedereen hier vanzelfsprekend vindt. Helemaal bijzonder wordt het als je je realiseert dat men hier hemelsbreed maar 30 km van de regeringshoofdstad Wellington afzit, maar ja dat wordt dan wel zelf de specialist betalen en met de veerboot of het vliegtuig.

Ben je als patient te ziek of te complex geworden voor de verpleegafdeling van het ziekenhuis hier dan vliegt een helikopter je naar Christchurch of Wellington.  Zodoende vliegen er soms op 1 dag meerdere rode heli's over de stad met echt zieke patiënten erin. 

A.C.C

Nieuw Zeeland kent een ongevallen regeling voor iedere inwoner (en toerist) de zogenaamde ACC ; Accident Compensation Cooperation.  Als je een pechgevalletje hebt, ga je naar de huisarts of  UCC/ziekenhuis. Daar moet een formulier worden ingevuld over de aard van het letsel  maar ook hoe het precies gebeurd is. Bij een sportongeval, welke sport dan, maar ook wie je werkgever is en nog wat meer zaken. Met dit ACC nummer kun je later je doktersrekeningen terug vragen en kun je zelfs naar de (orthopedische) private care, immers de reguliere orthopeed zit verstopt met versleten knieen en heupen van de DHB en een ongeval wordt landelijk vergoed en mag daarom via "private care".  Daarnaast kun je dan ook vergoeding mee krijgen voor de fysiotherapeut en apotheek.  De breedte van wat ACC betreft, is erg groot; een brandblaar op een kindervinger is ACC, rugpijn na een onhandige beweging is ACC, echter ook seksueel misbruik in de jeugd of gehoorschade door lawaaiige arbo-omstandigheden en PTSS na een aardbeving zijn ACC.  Als overigens de chirurg per ongeluk het verkeerde been afzet, is dit ook ACC ! Met ACC gaan dus vele deuren open. Enige voordeel van de ACC-regeling  voor de artsen is, dat artsen niet kunnen worden aangeklaagd voor medische missers. Als je dat verkeerde been dan toch hebt afgezet, gaat alleen de manager van het ziekenhuis of de DHB een goed gesprek met je houden. Je kunt overigens wel voor de gewone tuchtrechter komen als je bijv. jezelf of je familie teveel valium voorschrijft of borsten gaat onderzoeken bij een verstuikte enkel, dat hier dan ook de direct de krant haalt. Maar aan de andere kant levert het een mega bureaucratie op. Immers,  bij een tandje door de lip of een schaafwond moeten er twee A4 viertjes worden ingevuld. Daarnaast als je door je rug ging (noemt men hier een ongeval) en nu naar de privékliniek mag, wil ACC wel continue rapportjes hebben van de huisarts over hoe het gaat. Gehoorschade door geluidoverlast is ook ACC maar de huisarts mag dan eerst weer stapels papieren aanleveren voordat het gehoorapparaat er kan komen en zo zitten de Kiwi huisartsen elke dag met stapels "paarse Krokodillen".  In Nederland is er in huisartsenland een belangrijke organisatie welke zich "Het roer moet om" noemt en de bureaucratie wil verminderen in de zorg.  Als deze hier zou komen kijken, moest waarschijnlijk de hele boot weer het dok in.  Vreemd genoeg stoort de Kiwi zich hier niet aan, bureaucratie zit ingebakken in het systeem en dat dit ten koste gaat van de directe patiëntcontacten is hier geen issue. Dat ACC ook een kunstmatige scheiding maakt door gezondheidsproblemen ontstaan door een "ongeval" waarbij er geen financiële barrières zijn en de gewone afgeknepen zorg die wel veel onmogelijkheden kent, wordt hier wel onderkend maar men is niet in staat het systeem te hervormen. 

WINZ

De sociale dienst van NZ heet WINZ. (Work & Income NZ). Kun je niet werken door een ongeval of een depressie of wat dan ook, dan ga je naar de huisarts en vraag je een “Medical Certificate”. Daarop staat dat je niet kunt werken en wanneer je weer opnieuw gekeurd moet worden, vervolgens krijg je een soort bijstand. Ook kun je bij je huisarts een “Disability Certifcate” (DC) krijgen dat je recht geeft op een extra vergoeding in de breedste zin van het woord mits je een laag inkomen hebt en dat geldt voor heel veel inwoners hier.  Het DC is een formulier waar op staat dat je “disabled” bent en de huisarts vult de categorie "gebrek" en de duur in.  Iedere mogelijke ziekte past hier in, van suikerziekte tot dementie. Zo zag ik in de eerste weken een 80 jarige man op het spreekuur waarvoor zo’n formulier moest worden ingevuld. Ik vroeg hem, waarvoor het was. Hij vertelde dat hij zo zijn kosten terug kon krijgen van de hovenier welke zijn gras deed. Je moet dan wel de bonnetjes van je hovenier bij de WINZ op kantoor inleveren. Ik keek in zijn dossier en zag geen duidelijke reden waarom hij “disabled" was ofwel geen gras kon maaien. Dus ik vroeg; "wat gebeurt er nu als u gras maait"?  Nou, vertelde hij “ ik raak snel buiten adem”. Dus ik fluisterde hem in als coöperatieve Nederlander; “Ik zet er wel hartfalen op maar als er controle komt dan kan ik het niet bewijzen, wat het staat niet in uw dossier”.  De volgende dag komt de manager naar me toe en vertelt dat de oude baas geheel over de rooie had gebeld en dat het formulier anders moest, want hij was geen fraudeur. Aldus zat hij de volgende dag bij mijn collega alwaar nu werd  ingevuld dat rugpijn de oorzaak was, want daar was hij 10 jaar geleden eenmalig voor bij de specialist geweest en daar waren waarschijnlijk ook alle vorige formulieren op ingevuld.  Schijnbaar maakt het niet veel uit welke aandoening je hebt, ook bij enkel hoge bloeddruk, met als enig inkomen je pensioen krijg je een deel van de hovenier vergoedt. (Je tuin bijhouden is verplicht in Blenheim). Overigens kun je m.b.v je “Disabilty Certificate” ook je stroomrekening betalen om er in de winter warmer bij te zitten op doktersadvies (?) en nog vele andere dingen. In totaal  heeft WINZ tientallen verschillende uitkeringen om de bijstand aan te vullen (zie onder) en dus zelf ook bezig te blijven. Zo levert een doktersbezoek in NZ dus ook eens geld op voor de patiënt, nadat hij eerst de dokter er zelf voor heeft betaald.

Een aparte categorie "Medical Certificates" zijn jonge mannen welke om een of andere reden niet kunnen werken. Vaak is de reden om niet te kunnen werken "een depressie". Wekelijks komen er meerdere "drop outs" op je spreekuur voor hun driemaandelijkse briefje en een recept antidepressiva. Degelijke diagnostiek, een behandelplan, goede begeleiding en een gesprek over eigen inzet zijn geen vereisten om weer voor drie maanden afgekeurd te worden en toch bijstand te krijgen en zodoende ontstaat er een "verloren generatie" welke de weg in de maatschappij in NZ anno 2019 kwijt is geraakt omdat ouders, WINZ en de geestelijke gezondheidszorg hier ook tamelijk "laid back" zijn.   

Alle 59 soorten vergoedingen van de WINZ;      www.workandincome.govt.nz/products/a-z-benefits/

Voor al je mogelijkheden met het DC briefje van de dokter;     www.workandincome.govt.nz/providers/health-and-disability-practitioners/guides/disability-allowance-allowable-costs.html#null